Dansetmek tarih boyunca Yunan halkı için hep önemli bir etkinlik olmuştur. Antik Yunan'da dans, şarkı ve müzik tiyatronun ayrılmaz parçalarıydı. Öyle ki, Yunanca'da dans anlamına gelen "χορός" (horos) sözcüğü hem dansetmeyi hem de şarkı söylemeyi ifade ediyordu. Nitekim "koro" ve "koreografi"sözcükleri de bu Yunanca sözcükten doğmuştur. Öte yandan Antik Yunan edebiyatında bir çok yerde dansa göndermeler yapılmıştır. Örneğin Theseus söylencesinde, Theseus ve Atinalı gençler Yeranos (Turna) dansını yapmaktadır. Homeros'un İlyada adlı eserinde ise gençler, el tutuşları ve adımları bakımından günümüzdeki Sirto dansını çağrıştıran bir dansı yapıyorken betimlenmiştir. Antik kaynaklardaki bu değinmelerin yanı sıra, dansçıları ve müzisyenleri betimleyen pek çok çizim, resim ve küçük heykel veya büst de günümüze ulaşmıştır. Bu eserlerde dansçılar çoğu zaman, günümüzdeki Yunan halk danslarında olduğu gibi, bir çember veya sıra halinde, müzisyenler de genellikle bu çemberin ortasında betimlenmektedir.
Günümüzdeki Yunan danslarına gelince, öncelikle bu konuda kimi yanlış bilgileri düzeltmek gerekiyor. Yunanlı olmayıp da Yunan danslarına ilgi duyan insanlar, dans isimleri, danslar arasındaki ayırım çizgileri ve dansların ulusal sıralamadaki yerleri gibi konularda büyük bir muamma ile karşılaşmaktadır. Örneğin Sirtaki Dansı dünyanın pek çok yerinde en önemli, hatta ulusal Yunan dansı olarak bilinir. Oysa Yunanistan içinde durum hiç de böyle değildir; en az Sirtaki kadar hatta belki de ondan daha fazla yaygın olan birçok Yunan dansı bulunmaktadır. Ve eğer ulusal bir Yunan dansından söz edilecekse, bunun Sirtaki değil, onunla çok az bir benzerliği olan Sirto dansı olduğunu belirtmek gerekiyor.
Günümüzdeki Yunan danslarına gelince, öncelikle bu konuda kimi yanlış bilgileri düzeltmek gerekiyor. Yunanlı olmayıp da Yunan danslarına ilgi duyan insanlar, dans isimleri, danslar arasındaki ayırım çizgileri ve dansların ulusal sıralamadaki yerleri gibi konularda büyük bir muamma ile karşılaşmaktadır. Örneğin Sirtaki Dansı dünyanın pek çok yerinde en önemli, hatta ulusal Yunan dansı olarak bilinir. Oysa Yunanistan içinde durum hiç de böyle değildir; en az Sirtaki kadar hatta belki de ondan daha fazla yaygın olan birçok Yunan dansı bulunmaktadır. Ve eğer ulusal bir Yunan dansından söz edilecekse, bunun Sirtaki değil, onunla çok az bir benzerliği olan Sirto dansı olduğunu belirtmek gerekiyor.
Türkiye’de olduğu gibi, Yunanistan’da da danslar coğrafyaya bağlı olarak geniş bir çeşitlilik gösteriyor. Ülkenin kuzey kesimlerindeki Yunan Trakyası, Selanik ve Kavala bölgelerinin dansları belirgin Balkan motifleri taşıyor; iç kesimlerdeki Teselya ve Peloponez dansları kendilerine has ağır ve ihtişamlı figürleriyle dikkat çekiyor; Ege adalarının dansları neşeli sekme ve sıçrayışlarla öne çıkıyor; Girit dansları ise tüm bunlardan farklı olarak, oldukça sert müzik ve figürlerle adeta bir kahramanlık gösterisine dönüşüyor. Bu sınıflandırmalara, Türkiye kaynaklı Pontus, Kapadokya ve Küçük Asya dansları da eklenebilir. Yunan halk dansları otoriteleri Yunan danslarını yaklaşık 15 bölgeye ayırıyor; ancak bu bölgeler de kendi içinde çeşitli alt bölgelere ayrışıyor. Örneğin "Ege Adalarının Dansları" grubunun altında Kuzey Ege, Doğu Ege ve Oniki Adalar gibi ada grupları bulunuyor ve bunların dansları arasında çeşitli farklar var.
Günümüz Avrupa ülkeleri içinde Yunanistan halk danslarının hala en canlı olduğu ülke olarak kabul edilmektedir. Eğlenceye önem veren Yunan halkı mümkün olabilen her fırsatta dans eder. Halk danslarının asıl yaşam alanı sene boyunca ülkenin her tarafında gerçekleştirilen "Glendi" ve "Panagiria" gibi festivallerdir. Halk genellikle kendi yaşadığı bölgenin ve yakın bölgelerin danslarını bilir; ama herkes her dansı bilmez. Farklı bölgelerden tüm Yunanlıların birlikte yapabilecekleri danslar genellikle Sirto, Kalamatianos ve Hasaposerviko danslarıdır. Yaygın inancın aksine, eğer aynı kaynaklardan öğrenmemişlerse Yunanlıların çoğu birlikte Sirtaki-Hasapiko dansını yapamazlar. Bir zamanlar Rembetiko müzik ve dans geleneği ile bağlantılı olarak Yunan dünyasına yayılan Türkiye kaynaklı Tsifteteli (Çiftetelli) ve Zeibekiko dansları da günümüzde Yunan eğlence dünyasında ilgi görüyor. Eski tatlarından eser kalmayan ve içleri boşaltılan bu iki dans, kendi dans kültürünü pek bilmeyen, cüzdanı kabarık ve şov meraklısı kentli Yunan insanı için popüler tüketim nesneneleri haline gelmiş durumda.
Günümüz Avrupa ülkeleri içinde Yunanistan halk danslarının hala en canlı olduğu ülke olarak kabul edilmektedir. Eğlenceye önem veren Yunan halkı mümkün olabilen her fırsatta dans eder. Halk danslarının asıl yaşam alanı sene boyunca ülkenin her tarafında gerçekleştirilen "Glendi" ve "Panagiria" gibi festivallerdir. Halk genellikle kendi yaşadığı bölgenin ve yakın bölgelerin danslarını bilir; ama herkes her dansı bilmez. Farklı bölgelerden tüm Yunanlıların birlikte yapabilecekleri danslar genellikle Sirto, Kalamatianos ve Hasaposerviko danslarıdır. Yaygın inancın aksine, eğer aynı kaynaklardan öğrenmemişlerse Yunanlıların çoğu birlikte Sirtaki-Hasapiko dansını yapamazlar. Bir zamanlar Rembetiko müzik ve dans geleneği ile bağlantılı olarak Yunan dünyasına yayılan Türkiye kaynaklı Tsifteteli (Çiftetelli) ve Zeibekiko dansları da günümüzde Yunan eğlence dünyasında ilgi görüyor. Eski tatlarından eser kalmayan ve içleri boşaltılan bu iki dans, kendi dans kültürünü pek bilmeyen, cüzdanı kabarık ve şov meraklısı kentli Yunan insanı için popüler tüketim nesneneleri haline gelmiş durumda.
Geçmişten Günümüze Sirtaki Dansı
Sirtaki-Hasapiko dansı hakkında, tarihi köken, etimoloji, figüratif ve müzikal yapı gibi ayrıntılı bilgiler içeren yazımızı okumak için tıklayın: Sirtaki Dansı